Salgın nedeniyle geçen yıl hayata geçirilen ücretsiz izin uygulaması, yani işten çıkarma yasağı 2 ay daha uzatıldı. İşçi uzatma kararı ile sevinse bile ödenecek paranın yetersizliğinden ötürü karamsar.
Ekonomik olarak zorda olan işveren, emekçinin işine 17 Mayıs’a değin son veremeyecek, ancak ücretsiz izne gönderebilecek. Devlet, işçiye
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan günlük 47.70, aylık 1431 lira tutarda
yardımda bulunacak.
Resmi gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile emekçi işten
çıkarma kaygısından 2 ay uzaklaşırken, günlük 47.70 liralık ödeneğe
talim edecek olmasından umutsuz. Yılbaşında günlük 39.24 liradan 47.70 liraya yükseltilen ücretsiz izin ödeneğinin resmi enflasyonun yüzde
15.61, çarşı enflasyonunun yüzde 50’ye yaklaştığı günümüzde temel
gereksinimleri karşılamayacağı aşikar. Ekmek fiyatının 1.5-2 lira
arasında değiştiği dikkate alınırsa 1431 lira kalabalık ailenin bırakın et, süt, peynir, zeytin gibi temel tüketim maddelerini aylık ekmek harcamasını bile karşılamaz. İzne gönderilen işçiye ödenen
paranın brüt asgari ücret düzeyine çıkarılması şart. Ancak o zaman bir ölçüde rahatlar.
Nisan 2020- Ocak 2021 arasında 2 milyon 471 bin emekçi ücretsiz izne
gönderilirken, fondan bu işçilere toplam 8.2 milyar lira ödendi. Bir yıllık salgın sürecinde İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverenlere çeşitli teşviklerle emekçiye verilen 8.2 milyar liranın 2.9 katı kadar toplam 23.7 milyar lira ödeme yapıldı. Fonun emekçiden çok işverene yaradığı salgın döneminde bir kez daha görüldü.
Emekçiye yararı olması amacıyla rahmetli Bülent Ecevit’in Başbakanlığı döneminde çıkarılan 4447 sayılı yasa ile hayata geçirilen İşsizlik Sigortası Fonu’ndan emekçi bugüne değin beklediğini alamadı. Alacak gibi de görünmüyor. “İstihdamı artırsın, işsizlik düşsün” diye fondan patronlara çok sayıda teşvik yardımı yapıldı, ancak işsizlik bir türlü önlenemedi, aksine arttı.
Bu arada işten çıkarma yasağının uzatılmasına karşın, işverenlerin büyük beklentisi olan kısa çalışma ödeneğinden ses yok. Eğer yeni bir karar alınmazsa bu uygulama mart ayı sonunda bitecek. Patronlar kısa
çalışma ödeneğinde mutlak suretle uzatmaya gidilmesini, aksi durumda
işyerlerinin zorlanacağını, hatta kapanabileceğine dikkat çekiyor.
Kısa çalışma uygulaması kapsamında devlet tarafından işçiye en az
ücretinin yüzde 60’ı, en fazla brüt asgari ücretin yüzde 150’si kadar
ödeme yapılıyor.
Görünen o ki, emekçinin işini yitirmemesi, hak ettiğini eksiksiz alması için salgının sonlanması ile mümkün olacak.
