Enflasyon, iktisadi tanımı ile genel fiyatlar düzeyinin sürekli yükselmesidir. Tanım bu olunca enflasyon hemen hemen her ülkede kaçınılmaz bir iktisadi olgudur diyebiliriz.
Ancak enflasyonun iktisadi bir sorun olması aylık, üçer aylık veya yıllık enflasyon oranlarının yüksek olması nedeniyledir. Satın aldığımız mal ve hizmetlere ödediğimiz fiyatlar geri gelmeyeceğine göre enflasyon fiyatların düşmesi değildir elbette. Öyleyse fiyatı sürekli artan bir ürünün fiyatının artması neden bu kadar büyük bir sorun oluyor? Bu sorunun çeşitli nedenleri olmakla birlikte enflasyonist beklenti de bu nedenlerin biridir.
Bu durumda artan fiyat oranları dediğimiz şey, ekonomide uzun vadede satın alma gücünün düşmesi gibi bir sorun yarattığı için göreceli bir fakirleşmeye neden olmakta ve bu nedenle de önemli bir iktisadi haline gelmektedir.
Geçtiğimiz hafta Merkez Bankası tarafından açıklanan 2024 yılı yıllık enflasyon hedefi %36 olarak piyasaların bir nebze istikrara kavuşmasında etkili oldu. Piyasa oyuncuları açısından önemli olan bu açıklama Filistin-İsrail çatışması nedeniyle düşmekte olan Borsa İstanbul’a ve diğer döviz kuru rakamlarına da belirli bir istikrar getirdi diyebiliriz. Bunun yanısıra kademeli artan hizmet enflasyonun yavaşlamasının zamana yayılacak olduğunu anlıyoruz ki bu da beklenen bir durumdur. MB Enflasyon Raporu’nu incelediğimizde, ülke risk priminin (CDS) ve kur oynaklığının Temmuz 2023 ‘ten itibaren düşmeye başladığını görüyoruz.
Nisan 2023 sonrası artan ihtiyaç ve taşıt kredisi artışına bireysel kredi kartı harcamalarındaki artışın eşlik ettiğini görüyoruz. Enflasyonist beklenti fiyatlar genel düzeyine dair gidişatı anlamamızı kolaylaştıran bir olgudur. Aşağıdaki grafiğe bakıldığında 12 aylık beklentinin 24 aylık beklentiden yüksek olması kısa vadeli enflasyonist beklentinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Ayrıca yeni konut fiyatları ve kira artışlarının fiyatlara yansıması zaman alacaktır. Enflasyonist atalet bunda etkilidir. Beklentilerin düzelerek yeniden çıpalanması aylık enflasyon artışlarının beklenti üzerinde gerçekleşmesi beklentiyi yukarı çekmiştir.
MB Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın açıklamasına göre temmuz-ekim döneminde enflasyonist beklentide 12 puan yükselme olmuştur. 2024 yıl sonu beklenti %49’dur. Ancak yıllık tahmin %36 dır. Bu durumda 2024 yılı için %40’ın üzerine çıkmayacak bir TÜFE iyi bir tahmin olarak düşünülebilir. MB tahminlerinin önemli bir etkisi olduğunu görüyoruz. Miktarsal sıkılaştırmanın nasıl olacağı konusunda zihinlerdeki soru işaretlerinin silinmesi açısından verileri takip etmekte fayda vardır. Aşağıdaki tablo öncesinden başlayan tüfe ve üfe yükselişinin hala devam ettiğini gösterse de açıklamaların pozitif bir etkisi olduğu aşikar.
