Emeklinin talebine kulak veren özel bankalar üç yıl için verdikleri promosyon tutarını bu ay başında artırırken, kamu bankalarının promosyonları geçen yılın düzeyinde kaldı.
Özel bankaların promosyonları yüzde 25- 30 oranında arasında artırmasına karşın, devlet bankaları Ziraat, Ziraat Katılım, Vakıf, Vakıf Katılım ve Halk Bankası’nın promosyonları geçen yıl saptanan tutarda ve hala özellerin gerisinde. Bu bankalar, emekliye aylık tutarlarına göre en düşük 5.000, en yüksek 12.000 TL promosyon veriyor. Özel bankaların yeni promosyonu üç yıl için 12 bin ile 27 bin TL arasında. Ancak, kamu ve özel sektör çalışanlarına ödenen rakamların oldukça altında. Zira, özel ve kamu sektör çalışanlarına maaşlarına göre üç yıl için 200, 300, hatta 500 bin TL’ye varan promosyon veriyor özeller. Kredi kartı kullanma, fatura ödeme talimatı verme gibi özel anlaşmalarla rakamı artırmak olası.
SGK ile kamu bankaları arasında mart ayında yapılacağı duyurulan görüşmelerin ertelenmesinden ötürü promosyonların özel bankaların düzeyine çıkarılmadığı yüksek olasılık. Oysa, kamu bankaları 2017 yılında SGK ile protokol imzalayarak emekliye ilk kez promosyon ödenmesine öncülük etmiş, özel bankalar da müşteri yitirmemek için bu uygulamayı başlatmıştı.
Kamu bankalarının bu tutumunda akla Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek geliyor. Acaba o mu karşı çıktı aylık ve maaş zamlarında olduğu gibi promosyon artışına. Öyle ya, işçi, memur, emekli zammı söz konusu olduğunda “mali disiplin” söylemi öne çıkarılıyor, “enflasyon yükselir” deniliyor. Bu gerekçelerden ötürü güdük artışlarla yetinmek zorunda kalıyor milyonlarca dar ve sabit gelirli. Ne disiplinmiş kardeşim. Bir türlü bitmiyor. Hep garibanlara uygulanıyor.
Yıllardır sürdürülen mali disipline karşın ne enflasyon düşüyor, ne kamuda savurganlık bitiyor, ne de emekçi ve emekliye hak ettiği zam veriliyor. 19 Mart’ta Ekrem İmamoğlu’nun göz altına alınıp ardından tutuklanmasının ekonomiye maliyeti 55 milyar dolar. Bugüne değin yürütülen övündükleri mali disiplin bir anda yok oldu. Dolardaki artışı baskılamak için Merkez Bankası’nın rezervleri boşaltıldı, piyasaya bolca dolar sürüldü. Bu mu şimdi mali disiplin. Zaten Mehmet Şimşek’in hiç umurunda değil emeklinin, memurun, işçinin, esnafın, köylünün, dul ve yetimin içinde bulunduğu durum. Türk-İş Genel Başkanı da yakınmıştı geçen günlerde Mehmet Şimşek’in emekçiye olan bakışından, tavrından.
17 milyona yakın emekli, dul ve yetimim büyük çoğunluğu Anadolu’da ve kırsal kesimde yaşıyor, aylıklarını orada tek banka şubesi olan Ziraat Bankası’ndan alıyor. Birçok ilçede özel bankalar tasarruf nedeniyle şubelerini kapatıyor. Emekli zorunlu olarak aylığını Ziraat Bankası’na taşıyor. Kamu bankalarının, özellikle Ziraat Bankası’nın promosyonlarının geçen yılki düzeyde olmasından dolayı açlık sınırı altındaki 14 bin 469 TL tutarında aylıkla geçinmeye çalışan gariban kitle kendisine bir ölçüde nefes aldıracak promosyondan yoksun kalıyor.
Kamu bankalarından aylığını alan milyonlarca emeklinin beklentisi, 6 Haziran’da başlayacak Kurban Bayramı öncesi promosyonların artırılması, 4 bin TL’lik yetersiz ikramiye ile birlikte bayramı rahat geçirebilmesi, torunlarına gizlenmeden harçlık verebilmesi.
Özel bankaların promosyon tutarını bir ölçüde artırması 14 bin 500 TL’lik aylığa talim eden ve açlık sınırı altındaki aylıkla geçinme uğraşında olan emekliye bir ölçüde teselli oldu. Bu para yeter mi. Kesinlikle yetmez. Yine de hiç yoktan iyidir. Gözler kamu bankalarına çevrildi. Dediğim gibi emeklinin çoğunluğu aylıklarını o bankalardan alıyor. Aylık ve ikramiyelere düşük zam yapılmasından ötürü derin geçim sorunu yaşayan, bir türlü rahatlayamayan emekli, derdine bir tutam çare olabilecek promosyonların yeniden belirlenmesini istiyor.
Emekli üç yıldan önce sözleşme imzaladığı ve aylığını aldığı bankadan ayrılırsa kalan tutarı ödemek zorunda.
